مناسبات اپیدمی‌ها و توریسم

بر اساس تعریف WHO ( سازمان بهداشت جهانی ) اپیدمی به عنوان شیوع منطقه‌ای یک بیماری تبیین می‌شود که به شکل غیر منتظره‌ای گسترش می‌یابد.

هنگامی که یک بیماری همه‌گیر مردم را در مورد مسافرت و جابجایی نگران می‌کند، بلافاصله این تنش توسط خطوط هوایی، هتل‌ها، اپراتورهای تور و سایر مشاغل وابسته به منابع مالی مسافران احساس می‌شود. 

همچنین، واضح است که تمامی سفرهای برون‌مرزی که امروزه جزء لاینفک واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی ماست، یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش خطر هنگام شیوع بیماری است. 

در کنار رشد صنعت هواپیمایی، جهان روز به روز بیشتر با این صنعت اشتراک پیدا می‌کند. مطالعه‌ای توسط تیمی از دانشگاه MIT نشان داد که پیوندهایی که بین مناطق مختلف کره زمین توسط شبکه جهانی حمل و نقل هوایی ایجاد شده، بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۲ بالغ بر ۱۴۰ افزایش یافته است. 

عدم حضور بازدیدکنندگان توریستی، باعث می‌شود تا کل سیستم بخش گردشگری در بلندمدت با بحران مواجه شود. نبود گردشگر و میهمان برای هتل‌ها، رستوران‌ها، مقاصد، فروشگاه‌ها و فعالان این صنعت به معنای نبود حداقل درآمد برای توسل به آن است و از آنجا که اپیدمی‌ها معمولاً به سرعت و به طور غیرمنتظره‌ای عمل می‌کنند، مشاغل گردشگری فرصتی برای سازگاری با تعداد متغیر گردشگران را ندارند.

در نتیجه ممکن است خطوط هوایی مجبور شوند با هواپیماهای خالی پرواز کنند، کارمندان هتل‌ها هیچ میهمانی برای ارائه خدمات نداشته باشند و یک فصل کامل گردشگری می‌تواند به سرعت از بین برود. 

شیوع بیماری سارس در سال ۲۰۰۳ یکی از ملموس‌ترین مثال‌ها برای نشان دادن میزان ضرر و لطمه وارده به صنعت بین‌المللی گردشگری است. کنسول جهانی گردشگری در سال ۲۰۰۳ اعلام کرد، حدود ۳ میلیون نفر شغل خود در صنعت گردشگری را به دلیل شیوع ویروس سارس در کشورهای چین، هنگ کنگ، ویتنام و سنگاپور از دست داده است که نتیجه این ضربه‌ها، کاهش بیش از ۲۰ میلیارد دلاری تولید ناخالص داخلی در این کشورها بود.

سال ۲۰۲۰ و اپیدمی کرونا

هتل‌های خالی، پروازهای لغو شده، موزه‌های بسته. ویروس "کرونا" توریسم را در بسیاری از کشورها از جمله در اروپا از نفس انداخته است. کارشناسان این حوزه خسارتی میلیاردی را برای این صنعت تخمین می‌زنند. این خسارات تازه در شرایطی است که اروپا هنوز با اوج بحران روبه‌رو نشده است.  

با گسترش ویروس کرونا در ایتالیا، درهای بسیاری از مراکز دیدنی در این کشور به روی گردشگران بسته شد. در ونیز و میلان موزه‌ها و تئاترها و دیگر جاذبه‌های گردشگری تعطیل‌ شدند. گردهمایی‌ها و مراسم بزرگ لغو شدند.

وضعیت در کشورهای آسیایی از این هم اسفبارتر است. زیرا ۹۰ درصد از ۱۵۰ میلیون گردشگر چینی به کشورهای آسیایی سفر می‌کنند و برای این کشورها یک عامل مهم اقتصادی به شمار می‌روند. با لغو پروازها از چین، هتل‌ها و رستوران‌ها و مراکز دیدنی این کشورها نیز از بخش بزرگی از گردشگرانی که دستشان به جیب‌شان می‌رود، محروم شده‌اند.

چین به مثابه محرکی برای توریسم

ویروس "کرونا" نشان داد که چین تا چه اندازه برای صنعت توریسم جهان مهم است. ۱۵۰ میلیون گردشگر چینی در مسافرت‌های خود به خارج از این کشور حدود ۲۲۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ خرج کردند. گردشگران چینی با این حجم از پولی که صرف گردشگری می‌کنند در مقام اول دنیا قرار دارند و یک سر و گردن از آلمانی‌ها و آمریکایی‌ها بالاتر هستند.

البته کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که صنعت گردشگری و اشتیاق مفرط چینی‌ها به سفر را ویروس "کرونا" هم نمی‌تواند از بین ببرد. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ تعداد گردشگران چینی که به خارج از این کشور سفر می‌کنند به ۴۰۰ میلیون نفر برسد. به عبارتی از هر پنج گردشگر در صنعت بین‌المللی توریسم یک نفر از چین خواهد بود.

کشورهای پیشرو و سازمان‌های بین‌المللی چه ایده‌هایی را برای برون‌رفت از این وضعیت ارائه داده‌اند؟

۱ - در دهه‌های اخیر، توریسم به شکل یک پدیده مهم درآمده و اکنون به عنوان یک عامل مهم در توسعه پایدار، رشد اقتصادی، اشتغال و تفاهم بین‌المللی نقش قاطعانه‌ای ایفا می‌کند. 

سازمان جهانی گردشگری ( UNWTO ) به عنوان آژانس سازمان ملل متحد در زمینه گردشگری و توسعه پایدار، آماده ارائه راهنمایی و پشتیبانی از اقدامات بهبودی اعضای خود، سازمان‌دهندگان رویدادهای گردشگری و نمایشگاه‌هاست.

۲ - سازمان جهانی گردشگری ( UNWTO ) از دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و آژانس‌های ارائه‌دهنده خدمات، درخواست کرده تا گردشگری را در اولویت برنامه‌ها و اقدامات بهبودی خود قرار دهند. 

۳ - همچنین WHO ( سازمان بهداشت جهانی ) توصیه‌های خود را در مورد اعمال محدودیت‌های مسافرتی یا تجاری برای کشورها ارائه می‌کند.

۴ - دولت هنگ‌کنگ روز چهارم مارس سال ۲۰۲۰ اعلام کرد می‌خواهد به همه شهروندان خود ۱۰ هزار دلار هنگ‌کنگی ( معادل ۱۲۰۰ یورو و ۱۳۳۳ دلار ) اعتبار بلاعوض پرداخت کند.

۵ - سایر کشورها نیز در صددند با اقداماتی زیر بال و پر شکسته صنعت گردشگری را بگیرند.

۶ - چین، سنگاپور و تایلند، وعده کاهش مالیات را داده‌اند. ویتنام و استرالیا می‌خواهند مقررات ویزا را آسان‌تر کنند و کمپین جذب توریست را تشکیل دهند.

۷ - دولت‌های مالزی و فیلیپین از مردم خواسته‌اند تا جایی که ممکن است در داخل کشور خود به مسافرت بروند.

آرش خورمهر - مدیر تولید محتوای انجمن علمی مدیریت و گردشگری دانشگاه تبریز